Bogactwo przyrodnicze i kulturowe Polonin i Bieszczad
Informacje praktyczne: 3-dniowy produkt turystyczny
Lokalizacja: Poloniny – Medzilaborce – Sanok
Zalecany środek transportu: samochód, autobus
Opis produktu:
Pogranicze polsko-słowackie, tj. kraj preszowski i województwo podkarpackie, są unikalne w skali obu krajów ze względu na walory przyrodnicze i zabytki kultury. Na łonie karpackiej przyrody można znaleźć upragniony spokój, a tutejsze lasy zamieszkuje rzadki europejski ssak lądowy – żubr. Miejsce to urzeka pięknem rezerwatów i zabytków wpisanych na listę światowego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego UNESCO. Poza dziewiczą przyrodą można tu podziwiać zabytki kultury i techniki, które są świadectwem wysokiego poziomu wiedzy technicznej społeczności zamieszkujących po obu stronach granicy. Łuk karpacki przez wieki był zamieszkiwany przez różne grupy etniczne. Największą grupą mniejszościową są Rusini, a po polskiej stronie Łemkowie. Jedną z najwybitniejszych postaci pochodzących z regionu jest twórca pop artu, światowej sławy artysta Andy Warhol. Historia jednak to nie tylko blaski i chwała, lecz również cienie, czego świadectwem są miejsca pamięci przypominające tragiczne wydarzenia I i II wojny światowej.
Trasa:
1. dzień
9.00 – 09.30 ➡️ Centrum Informacji Turystycznej Parku Narodowego Poloniny
W centrum informacji w Novej Sedlicy można uzyskać podstawowe informacje na temat obszaru chronionego Parku Narodowego Poloniny. Służy ono również celom naukowym: organizowane są tu liczne wydarzenia, konkursy ekologiczne i wykłady. Park Narodowy Poloniny to jedyny obszar naturalnego występowania żubra na terenie Słowacji. Spotkanie z największym europejskim ssakiem lądowym niewątpliwie jest niezapomnianym przeżyciem. W regionie żyje około 40 okazów. Zalecany czas zwiedzania: 30 minut
9.30 – 12.30 ➡️ Wycieczka turystyczna/wycueczka rowerowa– Łąka Miodowej Baby
Łąka Miodowej Baby znajduje się na trasie z Novej Sedlicy na szczyt Rabiej Skały. Jest to sporych rozmiarów łąka z monumentalną 7-metrową figurą kobiety – Miodowej Baby, która przedstawia prostą skromną pszczelarkę, która swą sławę zawdzięcza doskonałym górskim miodom. Autorem rzeźby jest Marek Žitňan. Została ona umieszczona w tym miejscu w 2002 roku. Również dziś można tu podziwiać piękno przyrody, wspaniałe widoki, cieszyć się spokojem i ukwieconymi łąkami pełnymi ziół. Zalecany czas zwiedzania: 2 godziny
Obiad - Nová Sedlica
13.15 – 13.30 ➡️ Uličské Krivé
Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła we wsi Uličské Krivé jest narodowym zabytkiem kultury i unikalnym przykładem architektury drewnianej na ziemiach słowackich. Została zbudowana w 1718 roku. Przy wejściu nie sposób nie zauważyć bramy w stylu barokowym z oryginalnymi zawiasami, wewnątrz zaś uwagę przykuwa XVIII-wieczny ikonostas. Zalecany czas zwiedzania: 15 minut
13.45 – 14.15 ➡️ Ulič
Mini skansen drewnianej architektury sakralnej jest interesującą atrakcją turystyczną zlokalizowaną w jednej z najbardziej na wschód wysuniętych słowackich wsi. Zgromadzono w nim pomniejszone kopie wschodniosłowackich cerkiewek, które są nieodłączną częścią narodowego dziedzictwa kultury. Skansen to muzeum pod gołym niebem. Znajduje się ono w przyjemnym otoczeniu parku i jest dostępne dla wszystkich zainteresowanych. W pobliżu znajduje się także unikalny kompleks o nazwie „Drzwi do Polonin”. Zalecany czas zwiedzania: 30 minut
14.40 – 15.00 ➡️ Zalew Starina
Największy zbiornik wody pitnej w Słowacji i największe źródło wody pitnej w Europie Środkowej. Znajduje się w północno-wschodniej części Górnego Zemplina i stanowi unikalne siedlisko ptaków oraz zimowisko nietoperzy. Poza walorami krajobrazowymi ciekawym doświadczeniem może być również zwiedzanie zapory. Zalecany czas zwiedzania: 20 minut
15.10 – 15.30 ➡️ Panteon Beskidzki
Symboliczny cmentarz wybitnych osobistości związanych z Poloninami. Przypomina osoby, które tu mieszkały, pracowały, tworzyły lub tędy przebiegał szlak ich życiowej wędrówki. Nierozerwalnie związany zwłaszcza z rusińskimi postaciami kultury. Zalecany czas zwiedzania: 20 minut
*Wskazówka na wycieczkę po mieście - Jalová
Greckokatolicki drewniany kościół św. Juraj Veľkomučenik w Jalovej to kolejne wyjątkowe dzieło związane z dziedzictwem kulturowym mieszkańców regionu poniżej Połonin. Został zbudowany w 1792 roku i należał do tzw. „Świątynia futra”, ponieważ była otynkowana i bielona. Budynek, który jest narodowym zabytkiem kultury, ma prostą konstrukcję z bali zbudowaną na kamiennym fundamencie. Zalecany czas zwiedzania: 20 minut
16.00 – 17.00 ➡️ Snina
Pałac rodziny Rhollów to najważniejszy zabytek Sniny. W odremontowanym wnętrzu mieszczą się ekspozycje muzealne, galeria i biblioteka. Podczas zwiedzania można dowiedzieć się wielu ciekawostek, choćby na temat pochodzącej z Gemeru rodziny Rhollów, która przyczyniła się do rozkwitu gospodarczego całego regionu. Zalecany czas zwiedzania: 1 godzina
Kolacja + zakwaterowanie w Sninie + czas wolny
21.00 – 23.00 ➡️ Przełęcz Kolonicka (Kolonické sedlo)
W obserwatorium astronomicznym na Przełęczy Kolonickiej można doświadczyć niezapomnianej obserwacji nocnego nieba. Filia Wyhorlackiego Obserwatorium Astronomicznego w Humennem znajduje się w miejscu o bardzo niskim stopniu zanieczyszczenia światłem. Jednym z instrumentów astronomicznych używanych w tym miejscu jest Wyhorlacki Teleskop Narodowy, drugi największy tego typu sprzęt w Słowacji, o średnicy głównego lustra 1 m. Znajduje się tu również planetarium zbudowane w ramach projektu Karpackie Niebo. Zalecany czas zwiedzania: 1 godzina – ewentualnie dłużej – obserwacja tylko przy dobrej pogodzie
2. dzień
08.30 – 10.00 ➡️ Múzeum Zemplínske Hámre
Muzeum Zemplínske Hámre – w miejscu, które służyło robotnikom pracującym przy obróbce żelaza w 2015 roku utworzono muzeum. Daje sposobność poznawania tradycji górniczych regionu, który nie jest powszechnie kojarzony z kopalniami. We wsi znajdują się również oddzielne ekspozycje (kuźnica, sztolnia, replika kolejki wąskotorowej). Zalecany czas zwiedzania: 1,5 godzina
10.30 – 10.50 ➡️ Osadné
Krypta w Osadnem to wyjątkowy zabytek kultury. Pod ołtarzem prawosławnej cerkwi Wniebowstąpienia Pańskiego znajduje się krypta, w której pochowano 1025 żołnierzy poległych w ciężkich walkach podczas I wojny światowej. Pod żadną inną świątynią w Słowacji nie znajdziemy tak rozległego miejsca wiecznego spoczynku. Zalecany czas zwiedzania: 20 minut
11.30 – 11.50 ➡️ Krásny Brod
Monaster Zesłania Ducha Świętego w Krásnym Brodzie to jeden z najstarszych i najważniejszych monasterów (czyli klasztorów) w Słowacji. Krásny Brod to najstarsze sanktuarium obecnej eparchii preszowskiej. Wizyta w kompleksie pozostawia głęboki duchowy ślad. Zalecany czas zwiedzania: 20 minut
Obiad
12.45 – 14.50 ➡️ Medzilaborce
➡️ Muzeum Sztuki Współczesnej A. Warhola w Medzilaborcach
Muzeum prezentuje przede wszystkim prace tego wybitnego artysty, przeważnie w formie serigrafii – sitodruków. Do najważniejszych prac Andy’ego Warhola zaliczają się serie dziesięciu najwybitniejszych Żydów XX wieku oraz Ladies and Gentlemen. Znajdują się tu również przedmioty związane z życiem artysty i jego najbliższych krewnych. Dla miłośników sztuki, a zwłaszcza pop artu, wizyta w „artystycznej Mekce” z pewnością będzie niezwykłym doświadczeniem. Zalecany czas zwiedzania: 1 godzina
➡️ Posąg Dobrego Wojaka Szwejka w Medzilaborcach znajduje się na stacji kolejowej. Powstał podczas międzynarodowych warsztatów rzeźbiarskich w 2018 roku. Jego autorem jest czeski artysta Jakub Vlček. Na pograniczu słowacko-polskim można znaleźć kilka posągów tej zabawnej postaci znanej z powieści Jaroslava Haška (Humenné, Medzilaborce, Sanok, Przemyśl itd.). Widuje się je także w Czechach, Rosji i na Ukrainie. W ten sposób można podróżować śladami Szwejka. W ramach promocji turystyki w sezonie wakacyjnym z Medzilaborec do Sanoka jeździ pociąg Szwejk. Zalecany czas zwiedzania: 10 minut
➡️ Mini skansen w Medzilaborcach
Przybliża tradycyjne życie Rusinów we wschodniej Słowacji, a dokładniej na Zemplinie. Oprócz pomniejszonych replik domów rusińskich i cerkwi znajduje się tu także replika domu rodzinnego rodziców Andy’ego Warhola z Mikovej.To doskonała okazja do zgłębiania wiedzy na temat życia tutejszych mieszkańców. Miniskanzen jest czynny tylko sezonowo w miesiącach letnich. Zalecany czas zwiedzania: 30 minut
15.05 – 15.35 ➡️ Palota
Cmentarz wojskowy z czasów I wojny światowej w Palocie to jedno z miejsc, które wprawia w zadumę. Znajduje się przy głównej trasie prowadzącej do Polski. Na cmentarzu można zobaczyć 28 grobów, w których pochowano 151 żołnierzy poległych w walkach podczas I wojny światowej. Północno-wschodnia Słowacja, jako jedyny region ówczesnej Czechosłowacji, była miejscem krwawych walk z okresu I wojny światowej. Świadectwem tych wydarzeń jest wiele grobów i cmentarzy wojennych rozproszonych po okolicy. Zalecany czas zwiedzania: 30 minut
16.30 – 17.00 ➡️ Sobień
Zamek Sobień zbudowano w XIII wieku nad doliną rzeki San. Z ruin kompleksu zamkowego, który znajduje się na terenie rezerwatu rozpościera się wspaniały widok na okolice. Czas zwiedzania: 30 minu
17.00 kierunek Sanok -kolacja + zakwaterowanie i czas wolny
3. dzień
09.15 – 10.45 ➡️ Sanok - Muzeum Architektury Ludowej w Sanoku
Najstarsza tego typu placówka na terenie kraju. Powstało w 1958 roku i jest największym w Polsce muzeum pod gołym niebem. Na powierzchni 20 ha znajduje się ponad 200 obiektów drewnianych typu karpackiego, które umożliwiają poznawanie życia polskich i łemkowskich mieszkańców regionu. Zalecany czas zwiedzania: 1,5 godziny
11.00 – 12.00 ➡️ Sanok
Miasto położone w południowo-wschodniej Polsce, będące bramą Bieszczad. Ma około 40 tys. mieszkańców. W historycznym centrum można zobaczyć liczne zabytki kultury i historii. Do najpopularniejszych zaliczają się zamek królewski, w którym mieści się muzeum historyczne z unikalną kolekcją ikon, oraz skansen. Miasto położone na brzegu Sanu, który jest rzeką spławną, zapewnia wiele możliwości relaksu i aktywnego wypoczynku. Zalecany czas zwiedzania: 1,5 godziny
12.15 – 13.15 ➡️ Zagórz
Miasto założone w XIV wieku. Podczas jego zwiedzania nie można pominąć najcenniejszego zabytku, jakim są ruiny kompleksu klasztornego karmelitów bosych z XVIII wieku. Do innych cennych zabytków zaliczają się kościół parafialny pw. NMP i cerkiew prawosławna pw. św. Michała Archanioła. Zalecany czas zwiedzania: 1 godzina
Obiad
14.30 – 15.00➡️ Turzaňsk
Turzańsk – kolejne miejsce w przeszłości zamieszkałe przez ludność łemkowską. Znajduje się tu unikalna drewniana cerkiew pw. św. Michała Archanioła wpisana na listę UNESCO, zbudowana w latach 1801 – 1803. Zalecany czas zwiedzania: 30 minut
15.15 – 16.00 ➡️ Komaňcza
Komańcza leży na ziemiach zamieszkałych niegdyś przez Łemków, niedaleko granicy słowacko-polskiej, w niewielkiej odległości od Medzilaborec i Paloty. Klejnotem tutejszej architektury jest drewniana cerkiew Opieki Matki Bożej z 1802 roku. Innym cennym zabytkiem jest Klasztor Sióstr Nazaretanek, który ma charakter pensjonatu uzdrowiskowego w stylu szwajcarskim. W latach 1955 – 1956 był tu internowany kardynał Stefan Wyszyński. Zalecany czas zwiedzania: 45 minut
Powrót – kolacja w drodze do Prešova
